Selasa, 23 Desember 2008

SEWAKA DARMAN

SEWAKA DARMA

Ini kawih panyaraman
Pikawiheun ubar keueung
Ngarana pangwereg darma
Hawakaneun sang sisya
Nu huning sewakadarma

Anaking mulah mo yat-yatna
Reungeu sabda sang pandita
Ingetkeun hayuwa lali
Teher nging ngenak-ngenak rasa
Ngarana ngapakeun tali

Ingetkeun na dasa sila
Iseueuskeun na panca sakit
Iyan ta ningkahkeun raga
Mayahkeun sarira
Ngalekaskeun suku tangan

Suku milang awak urang
Lamun salah lengkah
Eta matak urang papa
Leungeun lamun salah cokot
Eta matak urang papa
Ceuli lamu salah denge
Eta matak urang papa
Panon lamun salah jeueung
Eta matak urang papa
Irung lamun salah ambeu
Eta matak urang papa
Sungut lamun salah hakan salah inum
Manguni salah nu sabda
Lamun sabda teutuhu
Lamun lain sabda jati
Lamuna hamo rahayu
Lamun tiis bawana
Eta nu disalahkeun
Nu maka papa kalesa
Sanyarah na angen-angen

Sapamilang pengeusi raga
Nu dipiawak sarira
Eta nu matakak malalat
Eta nu ngindit ngarampid
Nu maanan kana kawah

Lamun salah di kreti
Hala hedap hala tineung
Hiri dengki kasakalih
Makeya neluh ngaracun
Ngagunaan mijaheutan
Sakara ning hedap dusta
Mati-mating na wong sadu
Ja barya hanteu dosa
Sinengguh inyana dusta

……..


Utun anaking sumangir
Mulah mo yatna-yatna
Anaking sewa sogata
Ayeuna datang ka mangsa
Ketepi ma sandi pati
Datang ka salaka hurip
Kajeueung kingkila
Anggeus awas na kapramanaan
Kadenge antag-antagan
Kingkila buyut dek mangkat
Nu dek ninggalkeun kahanan.

Dora sanggeus dibukakeun
Jalan anggeus dicaangan
Mulah sawah geuning bijil
Sora dora larangan
Samecat sanghyang atma
Sadeuri sanghyang hurip
Lungga sanghyang premana
Moksah aci wisesa
Maka ti sarira
Anggeus di ranti kurungan













Lunyay betan demas pindah
Betan kunang-kunang leumpang
Kadi kuwung-kuwung metu
Betan panah ka luhur
Betan sekar pamujaan
Betan katumbiri jadi
Kadi bulan ngagantaran
Betan panonpoe sabijilna

Hanteu nu diheureuyanan
Na msuh anggeus kalalar
Kaliwat reya nu kawah
Anggeus kaleumpangan
Kapungkur batu kacakup
Sang Yama tesa sumembah
Nyeueung atma ngalalar
Katon sakti di nyimbah wasa dora
Kala magahan jalan kana kasorgaan

Tuluy nyorang beunang nyayu
Tajur pinang
Kumara sinar hanjuang
Sasipat mata handeuleum
Salaput beuheung tatali kayu widuri
Manyara deung kembang bulan
Wera tumpang wera lancer
Kembang soka kapuracata
Kembang tere rane
Jahe singungu hanoja
Dilem padma putih
Mendadaki kembang susun
Kembang menur kembang bunga pala
Dara puspa kembang puspa gading
Malati kembang huru kajut
Kembang dongdoman
Kembang teleng bunga hireng
Kasumba deung kapuracata
Deung kembang jaman katilu
Ki saruni keling kembang cina janaraya

Geura salin papakeyan
Panganggo yeuh boeh rampes
Ragala boeh larang
Disasarah pipinggir taluki renggi
Rawito waya sinbur sinyaja
Disebutkan jamar tali katela
Dikeris rusa malela

Beuteung reueus ku sakitu
Bogoh ku nyeuseupan inya
Nyeuseup sarining kembang
Udana bangbara tunggul
Seyahna bangbara kumbang
Paktisori jaga ma di dewa
Engang deung tiwwan
Sireupeun deung teuweul kaak
Seyahna ku sorana
Sada haja-haja nu becet

Kapisarengseng kapicengceng
Kapiroel kapigimba
Kapicengcang kapibarung indung singgul
Larina karasana
Kasidi sabwana magawa hayu
Sedahan marepehan ti kayanangan

Lamun barta di tihang beusi
Ditelar ku purasani
Dipamikulan ku malela
Dilayeusan teja putih
Diwilahan tambaha sukla
Dihateupan ku salaka
Dituruban ku pirak kapas

Dililinggaan ku manik
Diukir ditiru kembang
Mitumpang meru kacana
Diukir dinanangankeun
Kaluhur naga palayu
Kateyoh naga puranteng
Ditengah naga patengteng
Merak ngigel dipuncakna
Eunteup gawa until saka
Dipiwastan demas kolot
Disareyan ku panamar
Dijeujeutan demas ngora
Ditatapkan cundiga
Dibalay kadi kapintas
Dipipinggir rustalisan

Anggeus uga kalambar
Diuk dipalangka demas
Saraga beunang ngalukis
Dikasuran kamogiti
Dikasangan boeh larang
Kulambuna lungsir keling

Nanggapan sada canang
Sada gangsa tumpang kembang
Sada kumbang tarawangsa ngeuik
Sada titilaring bumi
Sada tatabeuhan jawa
Sada gobeng direksa calintuh di anjung
Sada handaru kacapi langa
Sada keruk sagung

Beuteung bogoh ku sakitu
Tapak sapu beres keneh
Barentik marat nimurkeun
Manah pupus ku tikukur
Manah saar ku titiran
Maryagat ku tapak jalak
Dyawuran kembang ungra
Misanak jati rupa
Kalumbi lungsi dewangga
Beunang nyulam ku haremas

Anggeus salin papakeyan
Rampes beunang babasahan
Titip linyih huis damis
Dadar lesang
Haji pantes listuhayu
Mahardika ngalagena
Durgahena maragancayan

Anggeus mulih jati rupa
Muliya teja madilah
Kaminyar teu kapademan
Sakitu eta byaktana
Nu tuhu mangun hayu
Laksana miguna tapa
Nuturkeun saur nu tuhu
Mapay sabda nu bisa
Kena tutur kawastwanana

Tembey datangna prabeda
Nu ngagogoda bancana
Datang pwah wedadara
Deungeun pwah widadari











Anaking sanghyang atma
Ulah tadi teuing eureun
Sugan aya kamalinaan
Sugan kabawa jeueung
Sugan kabawa ku denge
Tutur tutur aja lali
Inget-inget haywa lupa
Kena ku panyasarkeun
Sanembal sanghyang atma

Samapun teuteuleu amat
Da ing can lamuning daek
Ja nyaho inya naraka
Ja ngagawa tresna keneh

Nu nyarek henteu didenge
Nu migi teu dipitineung
Tonggoy kana pilaloan
Mo lipi dina husireun
Mawa na tineung sorangan
Malikan katumbiri
Malikan katumbiri
Tuluy kana kuwung-kuwung
Nyaleket di panonpoe
Naglalar ka teja mentrang
Nojerkeun batu pratiwi
Ngarapet taraje demas

Datang ka wekasina sabda kasuniya
Lawan taya heuleut
Beurang lawan wengi
Datang ka bwah tingkah
Eta kasorgaan
Jawawuwa tingkah papa sangsaraan
Liwat sadu undak ti inya
Datang kana manarawang
Katenjo para dewata
Gunung Kendan Medang Menir
Palungguhan para batara.

Di timur Batara Isora
Kahyangan pirak putih
Tihangna perak di ukir
Bahana pirak sagala
Dihateupan pirak cina
Dituruban ku pirak
Dililinggaan ku manik
Disareyan pirak malaka
Didingding ku pirak keling.

Imah manik dikarancang
Warnanan ukir-ukiran
Direka ditiru kembang
Kahanan Hyang Isora
Husireun nu ngawerati
Dinya kasorgaanana

Ti kaler Batara Wisnu
Kahyangan miru hireng
Tihangna beusi diukir
Bahana beusi sagala
Dihateupan beusi cina
Disarean ku malela
Didingdingan ku beusi kuning
Lilinggana beusi panamar
Diukir bahana manik dikaranycang
Warnana ukir-ukiran
Diukir ditiru kembang
Kahanan Batara Wisnu
Husireun nu rampes twah
Dinya kasorgaanana


….










Anaking sanghyang atma
Manah cunduk mo dyajak
Manah mo di undang
Nu tuhur teher laksana

Teher herang tineung
Manah cunduk kana panuhun
Manah datang kana tangkal
Manah nepi kana jati
Manah deukeut kana anggeus
Datang ka ambu ka ayah

Suka tanpa balik duka
Wareg tanpa balik lapar
Hurup tanpa balik pati
Sorga tanpa balik papa
Hayu tanpa balik hala
Nohan tanpa balig wogan
Moksa leupas tanpa balik wulan

Twatwag ka jati niskala
Luput ti para dewata
Leupas ti sanghyang
Tan hana kara
Lenyep anyara cintya
Kena rampes tanpa denge
Kena suwung tanpa wastu
Ka nu lengis tanpa kahanan
Deung alitan
Hanteu pati dipiganal
Hanteu kasampak di luput
Hanteu pabaur
Hanteu dingeunah dicandu teka
Hanteu barayana hanteu deungeun
Sarwa tunggal wisesa

Nu maca inya
Ulah dipipanaswasan
Reungeukeun teher rasakeun
Picarek teher turutan pun

Atma milang sinurat ring merega
Paying beunang numpi
Di Gunung Kumbang pun
Barur Ni Teja Putu Bancana
Tilas sandi ti Jenggi
Pangwedar beunang buyut Ni Darwit pun

Sangakwakwana mahala ka ing
Lempurang dening sasaur
Uraceuk loter
Kadinya lacakeun yuyu cina

Carita bisi kurang wuhana
Leuwih longana

Lamun batri sasanga mancal luhur ma
Ya tanpa milih tan sinungan pun

Sambat aing nama Siwaya
Da ngemis gamut wirahana pati
Pantang panting sarasoti
Nanu hamas haba jaja pun

Kuta Wawatan



Oleh : Saleh Danasasmita dkk, Sewaka Darma – 1987
Disadur dari : Wahyu Wibisan, Buku Lima abad Sastra Sunda, Sebuah Antologi - Jilid I - Juni 2000

1 komentar: